Ulice Rygi wypełniły się wiwatującymi Łotyszami (część uroczystości zaplanowano!), agencje cytowały mieszkańców opiewających "największy sukces w historii kraju" i zdecydowanych, by już nazajutrz po sensacyjnym triumfie zamówić bilety na turniej finałowy. 2,4-milionowy naród - dotąd zwariowany na punkcie hokeja na lodzie - miał co świętować, bo ich reprezentacja piłkarska nigdy nie wystąpiła na imprezie rangi mistrzowskiej. Tym razem pomogła im rosyjska mniejszość, która stanowi blisko połowę ludności i podobną część drużyny narodowej.
Turcy, czyli brązowi medaliści ubiegłorocznego mundialu, po nieco ponad godzinie gry prowadzili 2:0 (w Rydze przegrali 0:1). Gospodarze od początku mieli wyraźną przewagę, czego efektem były gole snajperów - gwiazdy młodego pokolenia Ilhana Mansiza i legendy tureckiej piłki Hakana Sukura.
Już dwie minuty po trafieniu tego ostatniego sklasyfikowani na 56. miejscu w rankingu Międzynarodowej Federacji Piłkarskiej Łotysze zdobyli bramkę, która dawała im awans. Uderzeniem z rzutu wolnego bramkarza Omera Catkicia pokonał Jurijs Laizans. Turcy (siódma pozycja w światowym raningu) przycisnęli, ale o ich klęsce ostatecznie przesądził Verpakovskis. Klęsce, bo dla bezbrzeżnie zakochanych w futbolu gospodarzy brak awansu to tragedia narodowa. W ostatnich latach szturmem wdarli się do światowej czołówki, ich kluby z roku na rok znaczą w Europie więcej, w czym znacząco pomagają władze państwowe - zasilając je finansowo i przymykając oko na nieprawidłowości podatkowe. Turcy mają kilka gwiazd światowej piłki (Nihat, Basturk, Emre etc) i wartości ich sukcesu na MŚ nie podważa nawet fakt, iż w drodze po brąz nie zagrali z ani jednym zespołem z Europy.
Trener Łotyszy Aleksandar Starkavs, który wyjaśniał, że "jego taktyka przyniosła skutek" i stwierdził, iż "za wcześnie na dyskusję o szansach w finałach", był zachwycony postawą tureckiej publiczności. - Zgotowali nam owację - mówił zdumiony. - To się nie zdarza wszędzie.
Łatwo awansowali inni faworyci - Hiszpanie i Holendrzy. Pierwsi bali się śniegu, minimalne zwycięstwo 2:1 u siebie napawało ich niepewnością, ale w Oslo strzelili Norwegom trzy gole nie tracąc żadnego. Drudzy rozgromili 6:0 Szkotów, których trener, Niemiec Berti Vogts, obiecywał awans także rodakom, by ubył im jeden z groźnych rywali do medali ME. "Odblokował się" Ruud van Nistelrooy, który na gola w reprezentacji czekał ponad 11 godzin, ale jak już się rozstrzelał, to na całego. Wczoraj trafił do siatki trzykrotnie, a kiedy zastępował go skonfliktowany z nim Patrick Kluivert, obaj partnerzy wykonali nawet gesty przyjaźni. Napastnik Barcelony siedział na ławce, bo zirytowany wyjazdowym meczem ze Szkotami trener Dick Advocaat postanowił rozprawić się z kilkoma "świętymi krowami". Kluivert zasłużył na odpoczynek jak mało kto, bo ostatnio nie strzela goli także w klubie i jak na razie obecny sezon jest dla niego jednym z najgorszych w karierze.
Nie awansowali Szkoci, nie awansowali też Walijczycy - po bezbramkowym remisie w Moskwie ulegli Rosjanom 0:1. Zwycięską bramkę zdobył Wadim Jewsiejew, ten sam, którego w pierwszym meczu łokciem w twarz uderzył Ryan Giggs i Rosjanie domagali się od władz UEFA dyskwalifikacji gwiazdora Manchesteru Utd. Walijski lewoskrzydłowy jednak wystąpił, trafił nawet w słupek, ale wciąż pozostaje jednym z najwybitniejszych grających piłkarzy, który nigdy nie wystąpił z kadrą na prestiżowej imprezie. Walia po raz ostatni grała na niej w 1958 roku, kiedy awansowała na MŚ w Szwecji.
Chorwaci pokonali w Lublanie Słowenię 1:0, mimo że gospodarze od 59. min grali z przewagą jednego zawodnika. Czerwoną kartką ukarany został Igor Tudor. Kilkadziesiąt sekund później zwycięskiego gola strzelił bardzo ostatnio skuteczny (cztery gole w meczu Ligi Mistrzów) napastnik Monaco Dado Prso.
Po wyjazdowym remisie 1:1 Słoweńcy stracili szansę na trzeci z rzędu, po Euro 2000 i azjatyckim mundialu, występ w imprezie rangi mistrzowskiej. W rewanżu nie zagrał jednak król strzelców całych eliminacji, zawieszony za kartki Ermin Siljak. Chorwatów na poprzednich ME nie było, w ubiegłym roku nie wyszli z grupy MŚ.
Losowanie grup finałowych w grudniu, finały w Portugalii między 12 czerwca a 6 lipca przyszłego roku.
SŁOWENIA - CHORWACJA (0:0):
Prso (61.); pierwszy mecz 1:1, awans Chorwacji.
TURCJA - ŁOTWA 2:2 (1:0)
Mansiz (21.), Sukur (64.) - Laizans (66.), Verpakovskis (77.); pierwszy mecz 0:1, awans Łotwy
NORWEGIA - HISZPANIA 0:3 (0:1)
Raul (34.), Vicente (49.), Etxeberria (55.)
WALIA - ROSJA 0:1 (0:1)
Jewsiejew (22.)
HOLANDIA - SZKOCJA 6:0 (3:0)
Sneijder (14.), Ooijer (32.), Nistelrooy (37., 51., 64.), de Boer (65.)
Zagrają na Euro 2004
Francja
Dania
Czechy
Szwecja
Niemcy
Grecja
Bułgaria
Włochy
Szwajcaria
Portugalia
Chorwacja
Łotwa
Hiszpania
Holandia
