Adam Małysz dla Sport.pl o sporach z trenerami i diecie francuskiej. "Nigdy nie poczułem się spełniony"

- W 1999 roku miałem kryzys i chciałem skończyć karierę. Musieliśmy sprzedać samochód, żeby było na życie, pomagali nam rodzice Izy. Pomyślałem sobie: tak nie może być... - wspomina w specjalnym wywiadzie dla Gazety Sport.pl Adam Małysz, który w sobotę w Zakopanem żegna się ze skocznią. Relacja Z Czuba i na żywo z Zakopanego w sobotę od 15.30.

Izabela Małysz: Nauczymy się siebie od nowa ?

Robert Błoński: Skąd u skoczka bierze się forma? Pytałem Apoloniusza Tajnera, który był twoim trenerem, kiedy dziesięć lat temu wybuchła małyszomania. Powiedział, że tak do końca, to on też nie wie.

Adam Małysz: Hannu Lepistö by ci powiedział i dlatego uważam go za najlepszego trenera na świecie (uśmiech). Jeśli uczciwie ćwiczysz i wierzysz w to, co robisz - forma musi przyjść. Nie można ani na chwilę zwątpić. Pracując z Hannu, też czasem nie miałem wyników i myślałem, że może coś źle robimy. Ale wmawiałem sobie, że dalej trzeba trenować według jego wskazówek. Ufałem mu bezgranicznie. Przed igrzyskami w Vancouver powtarzał, że szczyt przyjdzie w Kanadzie. A przecież we wrześniu, miesiącu najcięższych treningów, miałem urwane przyczepy w mięśniu brzucha i nie mogłem nic robić. Widziałem, że Hannu ma dziwną minę, ale po chwili się śmiał i mówił: "Robimy swoje". W chwilach bezczynności mówiłem: "Nie mogę nic robić, wybija mnie to z równowagi". Odpowiadał: "To dobrze, znaczy, że głowa pracuje. Ciało odpoczywa, ale głowa trenuje". Po półtoramiesięcznej przerwie poszedłem na siłownię i od razu trenowałem z takimi samymi obciążeniami jak przed kontuzją. Rano nie miałem zakwasów! A jak w listopadzie skręciłem w Norwegii kolano, Hannu kazał mi robić przysiady tylko na zdrowej nodze...

To skąd się wzięła twoja wielka forma w 2001 roku?

- W połowie lat 90. trenerem kadry został Czech Pavel Mikeska. Wcześniej mieliśmy Tadeusza Pawlusiaka, który jeździł na zawody tylko z Wojtkiem Skupniem. Innych skoczków nie było. Mikeska od nowa stworzył drużynę. Trenerem był dobrym, ale człowiekiem nie do życia. Bez przerwy się z nim kłóciłem.

Kiedyś byliśmy we dwóch w Sapporo. W hotelu rozmawiał z Czechami, ja siedziałem obok. Nagle odwrócił się i walnął mnie w daszek mojej bejsbolówki. Cały nos mi zdarł! Nie wytrzymałem i mówię: "K...a mać, co trener odp...?!". A on się śmiał i dalej gadał z Czechami.

Na zawody jeździliśmy jego autem. Godzinami słuchał jakiejś czeskiej Wolnej Europy. W Niemczech to były ciągłe piski, dało się zrozumieć dwa słowa na minutę. Gdy mu zwracaliśmy uwagę albo przełączaliśmy na piosenki, obrażał się i znowu była wojna.

Powiedziałem mu kiedyś, że chcę pracować z psychologiem. Potrafiłem wygrać trening albo kwalifikacje, ale w zawodach byłem 15. Przegrywałem na rozbiegu, bo czułem wielki respekt do wielkich rywali. Jak widziałem obok swojego idola Jensa Weissfloga, to czułem, że coś zjada mnie od środka. Wiedziałem, że psycholog by mi pomógł, ale Mikeska nie chciał o nim słyszeć. Mówił, że potrzeba mi psychiatry.

Największe spięcia były podczas olimpiady w Nagano. Nie mogłem z nim wytrzymać i po kryjomu chodziłem trenować do siłowni z Łukaszem Kruczkiem.

Po powrocie z igrzysk jechałem z Apoloniuszem Tajnerem z Wisły do Zakopanego na Puchar Świata. Powiedział, żebym nic nikomu nie mówił, ale on złożył już wniosek o dymisję Mikeski i zaraz go nie będzie.

Na Krokwi były trudne warunki i Czech wymyślił, żeby jechać na Frenstadt, tam poskakać dwa dni i wrócić na same zawody. Powiedziałem, że zostaję, bo nie lubię tamtej skoczni. Gdy odjeżdżali, poklaskałem im i powiedziałem "do widzenia". Jak już zwolnili Mikeskę, poszliśmy z kolegami na stację po kwiaty i bombonierkę. Podszedłem do Czecha i powiedziałem: "Jak było tak było, ale szacunek do pana jako trenera mamy. Dziękujemy". Kwiatki od razu dał gospodyni, u której mieszkał, czekoladki otworzył i powiedział: "Czegoś chciał, to mos!". I poszedł.

Zastąpił go Piotr Fijas, który potem został asystentem Pola. Tajner niczemu się nie sprzeciwiał, rozbudował zespół o psychologa Janka Blecharza i fizjologa Jerzego Żołądzia. Oni uwolnili moją formę.

Najpierw, przez niecały rok, dużo schudłem. W Nagano ważyłem 59 kg. Po badaniach profesora Żołądzia okazało się, że to o osiem za dużo. Przeszedłem na dietę białkową, jadłem mało tłuszczu i zawsze biegałem po kolacji, bo wiadomo, że najwięcej tłuszczu odkłada się, kiedy człowiek leży po jedzeniu. Stosowałem też dietę francuską "mężę", czyli mniej żreć. Schudłem, ale przy wadze 51 kg nie mogłem funkcjonować. Starałem się więc trzymać 52-53. Tyle właśnie ważyłem w 2001 roku.

Kariera Adama Małysza (galeria)

 

Zaprosiłeś Mikeskę na swój benefis do Zakopanego?

- Wszyscy moi trenerzy będą, Mikeska też. U niego musiałem bardzo ciężko ćwiczyć w siłowni. Później jednak nie umiał uwolnić mojej siły i mocy. Polowi i jego ekipie się udało, ale podbudowę fizyczną miałem z czasów pracy z Czechem.

Słynna bułka z bananem rzeczywiście działała czy stworzono ją dla potrzeb mediów?

- Działała. Wymyślił ją profesor Żołądź. Jadłem przed konkursem taką bombę węglowodanową. Wystarczała na całe zawody.

Przyszło ci wtedy do głowy, że staniesz się bohaterem narodowym?

- W 1999 roku miałem kryzys i chciałem skończyć karierę. Musieliśmy sprzedać samochód, żeby było na życie, pomagali nam rodzice Izy. Pomyślałem sobie: tak nie może być. Skoro założyłem rodzinę, to muszę być za nią odpowiedzialny i na nią zarobić. Nie wymigiwałem się od roboty.

Z zawodu jestem dekarzem i chciałem iść kłaść dachy. To dla mnie nic trudnego. Do dzisiaj to umiem i czasem jakąś małą szopkę dachem pokryję. Zostało mi to, czego nauczyłem się w szkole. To znaczy nauczyłem na praktykach, bo w szkole uczyłem się mało. Ale w zawodzie nigdy nie pracowałem.

Później, jak przyszedł Polo, dostałem się do kadry i porzuciłem pomysł o dekarstwie. Tym bardziej że pod koniec 2000 r. czułem, że coś drgnęło. Na pierwszych zawodach PŚ w Kuopio zdyskwalifikowali mnie za zbyt długie narty. Ale skoczyłem daleko.

Wróciłem do domu i ze względu na ciepłą zimę aż do Turnieju Czterech Skoczni nie było żadnych zawodów. Trenowałem w St. Moritz, skakałem tam super. Byłem też świetnie nastawiony psychicznie. Uwierzyłem, że wreszcie mogę walczyć z najlepszymi. W domu powiedziałem o wszystkim Izie. Uśmiechnęła się i powiedziała "Jak wygrasz ten Turniej, to kupisz mi wymarzone audi". Odparłem: "Jasne kochanie, nie ma sprawy". No a tam się zaczęło.

W Oberstdorfie i Ga-Pa wygrywałem kwalifikacje, ale konkursu się nie udało. Dopiero w Innsbrucku nie było na mnie mocnych. Skoczni w Bischofshofen się bałem, bo ma długi i płaski najazd, ale czułem, że i tak wygram. No i po konkursie audi było moje. Nie zabrałem go do Polski, zostało zlicytowane i z otrzymanych pieniędzy kupiłem Izie auto w kraju. Zakochała się w audicach. Ostatnio jeździła moim bmw, bo jej samochód sprzedaliśmy. Powiedziała, że to nie to samo i znowu chciałaby audi.

Wybuchła małyszomania

- W 1997 roku, jak przez moment byłem w czołówce, miałem małą przymiarkę do tego, co stało się później. Nie byłem jednak przygotowany na aż takie szaleństwo. Mała Karolinka chowała się po stół, jak tylko zobaczyła aparat, nawet my nie mogliśmy jej zrobić zdjęcia. Była zmęczona i przerażona. Pierwsze dwa czy trzy lata to również dla mnie był ogromny stres. Nie mogłem się przyzwyczaić, że jestem osobą publiczną i że coś muszę. Nie znosiłem tego. Gdzie nie szedłem, od razu mnie poznawano. Bywało, że Iza robiła zakupy, a ja stałem jak słup w centrum handlowym, pozowałem do zdjęć i rozdawałem autografy. Iza była zła, bo zamiast jej doradzać, stałem z obcymi ludźmi. Mam miękkie serce i nie potrafię odmawiać kibicom. A jak już mi się zdarzyło, to potem gryzłem się ze smutku.

Myślałem, że nie da się do tego przyzwyczaić, ale trochę się udało. Zrozumiałem, że wielu ludziom daję radość. Z listów, które przysyłali, wynikało też, że kilka osób odzyskało zdrowie. Do dziś ludzie podchodzą i mówią, że na zawsze pozostanę w ich sercach.

Do talentu i ogromnej pracy dołożyłeś to, że potrafiłeś czerpać motywację tak samo z sukcesów, jak i porażek.

- Są trzy typy sportowców: utalentowani, ale leniwi; beztalencia z ogromnym zapałem do ciężkiej pracy i ci, którzy talent wspierają ogromną pracą. Tylko ci ostatni odnoszą sukcesy. Pozostałym wydaje się, że są świetni, a tak naprawdę są tylko przeciętni. Usłyszałem kiedyś, że sztuką nie jest wygrać, tylko umieć przegrać. Kiedy przegrywałem, byłem zły, to normalna reakcja ambitnego człowieka. Ale potem umiałem znaleźć nową motywację do pracy.

Ostatnio motywacją były igrzyska w Vancouver i MŚ Oslo. Nigdy wcześniej nie miałeś poczucia spełnienia, że wszystko już wygrałeś?

- Nie. Nigdy nie czułem się do końca spełniony. Skończyłem, choć mogłem skakać dalej. Nie przestałem wierzyć w siebie, tylko byłem już tym wszystkim zmęczony.

A myślałeś czasem, ilu ludzi zarobiło na Małyszu?

- Nigdy nikomu niczego nie zazdrościłem. Ja też swoje odłożyłem. Najwięcej bolało mnie, kiedy dwa czy trzy razy usłyszałem od jakiegoś skurczybyka "za moje, czyli podatnika pieniądze jeździsz po świecie, a sukcesów nie masz". To mnie złościło. Bo ja też płaciłem w Polsce dużo podatków. Jak każdy polski sportowiec, który odnosi sukcesy za granicą.

Nigdy nie uderzyła ci woda sodowa do głowy?

- Pytałeś Izy?

Tak.

- I co powiedziała?

Że kiedy chce ci dopiec, to mówi, że odbiły ci bąbelki.

- Dokładnie (śmiech). Bardzo źle czuję się na salonach. Gdy były bale mistrzów sportu, to nawet cieszyłem się, że mnie tam nie ma. Wspaniale jest być wybranym na sportowca roku, ale odbiór nagrody byłby dla mnie stresem. Co niby miałbym powiedzieć, żeby nie palnąć gafy? Nigdy nie przestanę być naturalny, nie będę sztuczny. Nie cierpię, gdy ktoś daje mi zapisaną kartkę i mówi: przeczytaj. Choćbym i pół roku uczył się tekstu, to go nie powtórzę. Zawsze muszę dać coś od siebie. Wolę powiedzieć kilka słów po góralsku, kilka po śląsku i gotowe. Ludzie lubią mnie za tę normalność. Na salonach chowam się w kąt. Nie wiem, czy to wada, czy zaleta, ale inaczej nie potrafię. Zawsze czułem, że ja po prostu tam nie pasuję.

Spotykałeś się z premierami, prezydentami...

- Po MŚ w Oslo na kameralne spotkanie z prezydentem Komorowskim poszedłem w garniturze i pod krawatem. Pan prezydent był w marynarce i na mój widok się uśmiechnął: "O, pan Adam dziś taki oficjalny". Wszystko dlatego, że kiedyś związek namówił kadrę skoczków, byśmy na spotkanie z premierem Marcinkiewiczem pojechali w jednakowych sweterkach. I stałem u premiera, w tym sweterku sam, jak ostatni... Objechali mnie za to w gazecie, że tak nie wypada, i mieli rację. Ale nikt nie napisał, że reszta kolegów z kadry też w sweterkach, została na zewnątrz. Ich do premiera nie wpuszczono. Od tamtej pory zawsze wkładam krawat i garnitur.

Wracając do spotkania z prezydentem Komorowskim, to w drodze Iza nagle mówi do mnie: "Adam, kiedy już tam będziemy, daj mi się czasem odezwać". Nie wiedziałem, o co chodzi. Wytłumaczyła, że ostatnio potrafię się tak rozgadać, że ona siedzi jak kruszyna z boku, bo nic nie daję jej powiedzieć.

Podobno para prezydencka spytała o następcę.

- No tak, pytali i trochę żartowaliśmy. Prezydent powiedział z uśmiechem, patrząc na nas: "Już wiem, co pan Adam będzie robił po skończeniu kariery".

Zastanawiałeś się, dlaczego właściwie to ty porwałeś miliony? Porównać to można chyba tylko z krótkim szaleństwem wokół Andrzeja Gołoty, ale to i tak nie było to samo. Otylia Jędrzejczak, Robert Kubica, Robert Korzeniowski czy Justyna Kowalczyk nie wzbudzili takich emocji.

- Kibice pokochali skoki, a mnie polubili. I za to, jakim byłem sportowcem, i za to, że nigdy nie przestałem być normalny. Nie wywyższałem się. Wiele zależy od tego, co człowiek wynosi z domu. Nie pochodzę z bogatej rodziny. Starczało nam na życie i tyle. Moim celem było to, aby moja rodzina nigdy nie musiała myśleć, jak związać koniec z końcem. Cieszę się, że wypełniłem plan. Niektórym sportowcom jest ciężko, bo chcą wykorzystać swoje pięć minut i popularność. Zapominają przy tym, że są tylko sportowcami.

Mógłbyś teraz w ogóle nie pracować?

- Skoki dały mi wiele, ale w głowie wciąż miałbym myśl, że kiedyś zabraknie oszczędności. Człowiek szybko przyzwyczaja się do życia na pewnym poziomie. Nasz jest średni. Stać nas na wakacje dwa razy w roku, możemy utrzymać spory dom, mieć dwa samochody, żona nie musi pracować, Karolina też jest rozpieszczana. W tym momencie zejść niżej byłoby trudno, dlatego do tego nie dopuszczę. Chcę być aktywny i spełniać marzenia. Mam 34 lata, od 6. roku życia skakałem na nartach. Dało mi to mnóstwo satysfakcji, ale i kosztowało wiele wyrzeczeń. Na hobby czy przyjemności nie było czasu.

Dobrze zainwestowałeś?

- Nigdy nie ryzykuję. W banku proponują mi różne opcje, a ja zawsze pytam, gdzie jest najmniejsze ryzyko. To nic, że zysk mniejszy. Ja tylko chcę, żeby pieniądze, które zarobiłem, nie straciły wartości.

Zastanawiałeś się kiedykolwiek, ile autografów rozdałeś?

- Myślałem, ale to niepoliczalne. Od 2001 roku drukowano mi rocznie pięć-osiem tysięcy kartek. Wszystko zeszło. Każda podpisana ręcznie. Do tego plakaty i inne rzeczy.

Na jakim najdziwniejszym przedmiocie się podpisałeś?

- Na lotniskach ludzie na mój widok otwierali paszport i prosili, żebym podpisał się na czystej stronie. Mówiłem, żeby nie robili sobie jaj, bo mnie za to zamkną. Kiedyś, w samolocie z Finlandii, spotkałem grupę polskich fryzjerów wracających z Hongkongu. Byli trochę wypici. Jedna kobieta miała mnóstwo tatuaży. Wolne miejsce miała na jednym ramieniu. Poprosiła, żebym wyraźnie podpisał się czarnym flamastrem, a następnego dnia ona zrobi sobie z mojego autografu tatuaż. Koledzy twierdzili, że to zrobi, bo tatuaże ma wszędzie. Nie chciałem nawet wnikać gdzie... Podpisywałem się na pieniądzach i na wielu dziwnych miejscach.

Ostatni konkurs Adama Małysza (galeria)

 

W ostatnich latach bardzo się wyluzowałeś, Iza mówiła, że wbrew twoim własnym opiniom tańczysz całkiem dobrze.

- Po dwóch piwach tańczę, że hej. Wtedy to każdy umie. W swoim towarzystwie mam opinię wodzireja. Wtedy w ogóle się nie krępuję, jest inaczej. Na wielkich balach, gdzie jest sztywno, robię dwa kroki do tyłu.

Przyznaj, brakuje ci olimpijskiego złota?

- Czasem chodzę do galerii w Wiśle i jak widzę, że go nie ma, to jednak czuję niedosyt. Ale rozglądam się i kiedy widzę, ile tych wszystkich nagród zdobyłem, to zadowolenie rośnie. Ludzie, którzy tam przychodzą, kręcą głową z niedowierzaniem... Morgenstern też był, wpisał się do księgi gości i był oszołomiony. A to przecież nie wszystko, na resztę brakuje miejsca. Zastanawiałem się, czy prowadzenie tej galerii ma sens po skończeniu kariery, ale pewnie znajdą się tacy, którzy będą przyjeżdżać. To ciągle jedna z niewielu wiślańskich atrakcji.

Wracając do igrzysk - najgorszy był Turyn, gdzie prowadził cię Heinz Kuttin?

- Na średniej skoczni byłem blisko medalu. Uważam Heinza za dobrego trenera, który trafił na zły czas Małysza. Znowu wykonaliśmy straszną pracę fizyczną, taką, jaką teraz przeprowadza z Morgensternem. On jest silny, te metody mu odpowiadają. Jestem przekonany, że gdyby Kuttin został w Polsce jeszcze rok, to ja i inni silni skoczkowie przetrzymaliby ciężkie momenty i zaczęli skakać.

Kuttina nie lubił Tajner, który - już jako prezes - zwolnił Austriaka przy pierwszej okazji. Czyli po igrzyskach.

- Śmieszne, bo kiedy Tajner odchodził z kadry, powiedział, że zostawia mnie w dobrych rękach.

Później zarzucał Kuttinowi, że cię "zajechał". Podobno po jego treningach obwód pana uda zwiększył się o dwa centymetry.

- Tak? Przecież nikt tego nie mierzył.

A przegrane MŚ w Oberstdorfie w 2005 roku?

- Nigdy nie miałem pretensji do Heinza. Trafił na mój zły czas. Ale jako jedyny się z nim dogadywałem po niemiecku, on zresztą uczył mnie tego języka, wyjaśnił sporo rzeczy. Do dziś mamy dobry kontakt. Zaszkodził sobie tym, że już w Turynie powiedział, że odchodzi. Później chciał zmienić zdanie, ale nie było odwrotu.

Zmieniłbyś coś w swoim życiu? Na przykład bardziej sprzeciwił się zwolnieniu Lepistö w 2008 roku?

- Prezes Tajner i wiceprezes Wąsowicz poinformowali mnie, że muszą zwolnić Hannu, bo jest ogromne parcie mediów i ministerstwa. Spytali tylko, czy nie mam nic przeciwko, by trenerem został Łukasz Kruczek. Powiedziałem OK. Łukasz dużo nauczył się od Hannu i jego poprzedników. Zawsze był świetnym organizatorem, umiał wszystko załatwić. Ale ja nie mogłem się w tym odnaleźć, potrzebowałem stanowczego trenera, który powie "zrób tak i tak", a nie kolegi, który mówi "spróbuj tego, a potem tego". Dlatego odszedłem do Hannu.

Iza powiedziała, że nie lubiła twojego kolczyka.

- Faktycznie, to było takie trochę... niemieckie.

Znają cię za granicą?

- W Austrii, Niemczech, Czechach czy na Słowacji znają. W Finlandii też. Ostatnio poznali w Norwegii, szczególnie po kampanii reklamowej sieci telefonów komórkowych. Ale podobno w Egipcie też krzyczą "Małysz". Nie mają kompletnie pojęcia o skokach narciarskich, ale wiedzą że "Małysz to polski bohater". Fajne.

Więcej o:
Copyright © Agora SA