Narty biegowe - styl klasyczny vs. styl ³y¿wowy

Narty są znane człowiekowi od kilku tysięcy lat. Służyły do polowania i pokonywania odległości wszędzie tam, gdzie gruba warstwa śniegu utrudniała poruszanie się. Styl klasyczny rozwinął się z naturalnego kroku, którym w tych zamierzchłych czasach oczywiście nie biegano, tylko maszerowano przez śniegi. Kroki w stylu klasycznym są dość intuicyjne i łatwe do nauczenia. Wraz z rozwojem konkurencji narciarskich zaczęto poszukiwać szybszych technik. W latach 70. XX wieku pierwszy raz zastosowano na zawodach styl łyżwowy - wymagający nieco innego sprzętu i doskonałej techniki jazdy, ale szybszy nawet o 10-15%! Stąd konkurencje narciarskie rozgrywane techniką dowolną w praktyce oznaczają właśnie technikę łyżwową.

Styl klasyczny - "klasyk"

Charakterystyczne dla stylu klasycznego jest równoległe ułożenie nart podczas jazdy. Podczas marszu (zwłaszcza na śladówkach, w głębokim śniegu) obie narty praktycznie cały czas przywierają do podłoża. Zwiększenie prędkości można uzyskać poprzez odbicie jedną nartą i poślizg na drugiej. Ręce pracują naprzemiennie - odbicie z prawej nogi zsynchronizowane jest z odbiciem lewym kijkiem. Jest to podstawowy krok naprzemianstronny. Podczas nauki tego kroku warto unieść kijki do góry (albo zupełnie odłożyć na bok) i spróbować przemieszczać się tylko za pomocą pracy nóg. Najlepiej ćwiczenie to wykonać na przetartym wcześniej śladzie lub na ubitym podłożu.

W terenie płaskim lub lekko opadającym stosuje się także jednokrok . Polega on na odbiciu się z jednej nogi, po którym następuje odepchnięcie jednocześnie dwoma kijkami i dłuższy ślizg. Nogi powinny pracować na zmianę.

Prawidłowa technika to podstawa zdrowego biegania

Bezkrok to technika stosowana przede wszystkim na zjazdach. Często jest aplikowany przez instruktorów nowicjuszom jako pierwszy krok narciarski, podobnie jak strzałka w nauce pływania. Jak sama nazwa wskazuje, nogi nie wykonują żadnej pracy - narty jadą równo obok siebie. Intensywnie pracuje natomiast górna część ciała - dynamiczne odbicia kijkami umożliwiają znaczne przyspieszenie. Bezkrok w terenie płaskim także bywa używany. To najszybszy z klasycznych kroków, więc zawodnicy chcąc urwać kilka sekund z wyniku często na finiszu przechodzą do bezkroku (ale nie ma nic za darmo - w takim wydaniu to jednocześnie krok niezwykle siłowy i wyczerpujący).

Krok rozkroczny, zwany też "jodełką" stosuje się na stromych podbiegach. To jedyny w technice klasycznej krok, w którym narty ustawione są pod kątem do kierunku przemieszczania się. W turystyce narciarskiej jodełka wykonywana jest przeważnie dość statycznie, natomiast narciarze wyczynowi rzeczywiście jodełką "podbiegają", a nie "podchodzą". Niewielkie odstępstwa od równoległego prowadzenia nart występują w technice klasycznej także podczas pokonywania zakrętów. Odbicie z krawędzi narty, która znajduje się na zewnętrznej stronie łuku, umożliwia dynamiczną, płynną jazdę po łuku.

Styl łyżwowy - "łyżwa"

Jazda stylem łyżwowym polega na kątowym ustawieniu nart w stosunku do kierunku jazdy oraz odbijaniu się z ich wewnętrznych krawędzi. Pozostawiony przez narciarza ślad przypomina jodełkę. Narty do "łyżwy" są o około 10-20 cm krótsze niż do "klasyka", z kolei kijki - dłuższe o 10-15 cm. Nawet buty są inne. Wyższe, sztywniejsze, mocno trzymające kostkę, podobnie jak na łyżwach albo rolkach, umożliwiają dynamiczne, mocne odbicia pod kątem. Styl łyżwowy, ze względu na zakres pracy nart, wymaga szerokiej, ubitej trasy (nartostrada albo równa, ubita, szeroka droga).

Krok łyżwowy, uczony w pierwszej kolejności, polega na naprzemiennym odbijaniu się z kątowo ustawionych nart, bez pracy rąk. Przypomina jazdę na łyżwach lub rolkach, więc osoby z doświadczeniem w tych dyscyplinach szybko wyczują, o co chodzi.

Jednokrok półłyżwowy i jednokrok łyżwowy to kolejne kroki narciarskiego wtajemniczenia. W pierwszym z nich jedna narta jedzie równolegle, jak w technice klasycznej, drugą wykonujemy odbicia pod kątem. Każde odbicie nogą wspomagane jest przez oburęczne odbicie kijkami. Jednokrok łyżwowy to szybki krok, w którym narty ustawione są pod kątem, nogi pracują na zmianę (lewa, prawa), a dodatkowo każde odbicie nogą wspomagane jest przez oburęczne odbicie kijkami. Krok ten wymaga niezłej koordynacji i poczucia równowagi.

Właściwym krokiem techniki łyżwowej jest dwukrok łyżwowy . Nogi pracują podobnie jak w jednokroku łyżwowym. Obie narty ustawione są pod kątem. Długie odbicia następują raz z jednej, raz z drugiej nogi, jak w kroku łyżwowym. Odbicie kijkami następuje oburącz, jednak tylko co drugi krok (np. tylko podczas odbić lewą nartą).

Klasyczny czy łyżwowy?

Początkujący powinni zaczynać od nauki łatwiejszego stylu klasycznego. Nie wymaga on tak dobrego przygotowania fizycznego (chodzi głównie o siłę mięśni nóg oraz stopień rozciągnięcia) ani specjalnych szerokich, ubitych tras. Jeśli możemy sobie pozwolić na zakup tylko jednego zestawu sprzętu, zainwestujmy na początek w sprzęt do "klasyka". Będzie on bardziej uniwersalny - można go wykorzystać praktycznie wszędzie, gdzie tylko leży śnieg. Osoby z zacięciem sportowym, trenujące inne dyscypliny, mogą pokusić się o spróbowanie "łyżwy". Zwłaszcza jeśli mają w okolicy trasę, na której mogą poszaleć. Pozostaje życzyć im "szerokości"!

Tekst: Urszula Wojciechowska