Ścięgno Achillesa. Co może boleć? Jak leczyć? Jak zapobiegać? [Pięta Achillesa]

Ścięgno Achillesa to najsilniejsze i największe ścięgno w ludzkim organizmie. Potrafi wytrzymać poprzeczne siły ścinające rzędu 500 kg. Łączy ono mięśnie tylnej części goleni z guzem piętowym kości piętowej. Podczas biegu musi wytrzymać ponawiające się obciążenia przekraczające nawet 10-krotność masy ciała. Jak na swoją niezwykłą wytrzymałość, jest ono również najczęściej uszkadzaną strukturą ścięgnistą.

MOŻLIWE URAZY ŚCIĘGNA ACHILLESA

Rozmiar i unikalna budowa szczególnie predysponuje zarówno do uszkodzeń ostrych (nagłych), jak i przewlekłych. Uszkodzenia ostre zazwyczaj wiążą się z całkowitym lub częściowym przerwaniem ścięgna. Do przewlekłych zalicza się zapalenie ścięgna , zwyrodnienie oraz zapalenie pseudopochewki, która spowija ścięgno. Zapalenie ścięgna ma charakter przeciążeniowy. Najczęściej dotyka mężczyzn w średnim wieku uprawiających aktywność wymagającą dużego wysiłku fizycznego, szczególnie o charakterze biegowym. Zapaleniu może ulec również kaletka ścięgna Achillesa, czyli swoista poduszka amortyzująca tarcie, znajdująca się nad guzem piętowym. Taki uraz daje podobne objawy, co choroba Haglunda. 

JAKIE SĄ PRZYCZYNY URAZÓW ŚCIĘGNA ACHILLESA?

Do pierwotnych przyczyn uszkodzeń ścięgna Achillesa prowadzą obciążenia udarowe (niedokrwienie), szczególnie nasilane przez aktywność fizyczną towarzyszącą biegom i skokom. Bezpośredni wpływ mają na to błędy treningowe , ale również wadliwe pronacyjne ustawienie stopy , źle dobrane obuwie (brak stabilizacji tyłostopia) oraz nadmierne napięcie mięśni w obrębie tylnej części goleni (łydek). Problemy zwyrodnieniowe oraz urazowe w obrębie przebiegu ścięgna Achillesa, pojawiają się zwłaszcza na odcinku od 2 cm do 6 cm licząc od przyczepu do guza piętowego. Miejsce to zostało opisane jako obszar względnego braku ukrwienia.

TEORIA WYCISKANIA NACZYŃ

Wielu ekspertów dopatruje się problemów w obrębie ścięgna Achillesa poza miejscem przyczepu w "czynnościowej nadmiernej pronacji". Aby zrozumieć to określenie należy sobie wyobrazić osobę z płaskostopiem, u której podczas biegu stopa ulega spłaszczeniu oraz podczas kontaktu pięty z podłożem wchodzi w pronacje (pięta ucieka na zewnątrz). W obrębie ścięgna Achillesa dochodzi do dużej rotacji, która z kolei powoduje wyciskanie krwi, która w normalnych warunkach powinna trafić do ścięgna. Doprowadza to najpierw do stanu zapalnego a potem do zwyrodnienia. Tak więc zanim rozpoczniecie bieganie warto zbadać czynnościowo swoje stopy, co uchroni was przed nieprzyjemnymi konsekwencjami ze strony ścięgna Achillesa. 

ZERWANIE ŚCIĘGNA ACHILLESA

Najczęściej ostre, całkowite przerwanie ścięgna występuje u osób w średnim wieku. Dzieje się tak przy dużym przeciążeniu ścięgna, kiedy palce stopy są zadarte. Odnotować je można przy przewlekłym zwyrodnieniu, ale również wśród osób, które nie miały żadnych dolegliwości ze strony stóp. Do częściowego przerwania ścięgna najczęściej dochodzi wśród dobrze wytrenowanych zawodników dyscyplin lekkoatletycznych. Najczęściej do przerwań lub naddarć ścięgna dochodzi w strefie o najsłabszym ukrwieniu (2-6 cm od przyczepu do guza piętowego).

CHOROBA HAGLUNDA

Opisuje się ją, jako kostną narośl zlokalizowaną w tylno-górnej części guza piętowego. Może ona również prowadzić do podrażnień ścięgna Achillesa. Kaletka ulega zmianom zapalnym z reguły poprzez ucisk zapiętka na strukturę w źle dobranym obuwiu. Ból przy deformacji Haglunda lokalizuje się w górno-tylno-bocznej części kości piętowej.

JAK UNIKNĄĆ KONTUZJI ACHILLESA? Powyższy opis wybranych patologii w obrębie ścięgna Achillesa może się wydać nieco skomplikowany jednak jest istotny z punktu widzenia trafności leczenia. Jeżeli odczuwasz dolegliwości bólowe ze strony ścięgna Achillesa, spróbuj zastosować się do poniższych rad:

  • Po pierwsze musisz ODPOCZĄĆ . Każda aktywność fizyczna, która zaostrza dolegliwości ze strony ścięgna stopniowo pogłębia mikrouszkodzenia i w konsekwencji prowadzi do masywnego uszkodzenia w postaci zerwania. Jeżeli jesteś zbyt gorliwy żeby przerwać bieganie, spróbuj pobiegać lub popływać w głębszej części basenu z pasem flotacyjnym bez uderzania piętami o dno. Woda odciąży kończyny i nie pogłębisz przez to patologii ścięgna. Jeżeli bieganie to dla Ciebie rekreacyjny "fun" i możesz się bez tego obyć - zaprzestań aktywności, które prowokują ból i zacznij wzmacniać się w treningu siłowym.
  • Kilka razy w ciągu dnia, a zwłaszcza po treningu, stosuj "WILGOTNY LÓD". Pod tą tajemniczą nazwą kryją się okłady z lodu lub innej zimnej substancji, które przykłada się przez wilgotny ręcznik. Dzięki temu lód chłodzi okolicę szybciej i nie odmraża skóry. Okład przyłożony w miejscu bólu zadziała przeciwzapalnie, obkurczy naczynia krwionośne, co zahamuje napływ komórek zapalnych. Skuteczny w znoszeniu dolegliwości bólowych, okazuje się również automasaż kostką lodu.
  • Po konsultacji z lekarzem korzystne jest stosowanie doustnych lub miejscowych niesterydowych leków przeciwzapalnych. Gama NLPZ jest tak ogromna, że zdajcie się na lekarza w tej kwestii.
  • WKŁADKI - podpiętki lub inne ortezy umieszczone w butach do biegania odciążą nieco Achillesa. Okażą się szczególnie korzystne u pacjentów z "nieprawidłową biomechanika stopy" czyli z płaskostopiem, charakterem pronacyjnym, wysokim łukiem itp. Które zwiększają obciążenie ścięgna Achillesa.
  • ROZCIĄGANIE - przed aktywnością fizyczną wykonuj rozciąganie dynamiczne , natomiast po treningu - statyczne . Rozciągaj ścięgno Achillesa oraz wszystkie mięśnie w obrębie łydki i uda. Nie jest łatwo odróżnić rozciąganie mięśni od rozciągania ścięgien. Mięsień rozciągamy bez napięcia w obrębie tej struktury dociskając piętę do podłoża. Natomiast ścięgno przy napiętym mięśniu, czyli tuż przed uczuciem rozciągania ze strony mięśnia napinamy go, wtedy dociskamy pietą do podłoża. Jeśli wykonasz to poprawnie będziesz czuł "stretch" na ścięgnie nie na mięśniu. Skutecznie rozciąga i rozluźnia zabieg Poizometrycznej relaksacji mięśni.
    Zobacz wideo
    • ROLOWANIE - Potrzebne Ci są: butelka wody mineralnej 1.5 l o owalnym kształcie bez wypustek. Wiele firm oferuje profesjonalne wałki do rozluźniania mięśniowo - powięziowego, ale jeśli 100 zł za kawałek pianki to dla Ciebie dużo, lepiej naucz się to wykonywać na butelce wody. Moi pacjenci wpadli na pomysł oklejenia kawałka rury pcv warstwą pianki i też im się świetnie sprawdza. Rolujemy tylną taśmę, czyli tył podudzia (od kostki do kolana) oraz tył uda (od kolana do pośladka). Rolujcie bardzo powoli ok. 2mm na jeden cykl oddechowy (wdech i wydech). W momencie gdy natraficie na bolesny punkt, postarajcie się zatrzymać i powoli go rozpracować (rolując go). U biegaczy szczególnie bolesne okaże się rolowanie miejsce największego obwodu łydki oraz ok. 5 cm nad kolanem. Rolujemy również rozścięgno podeszwowe (stopę) za pomocą pianki do nauki pływania zwanej "makaronem", piłeczką golfową lub tenisową. Rolowanie powoduje wyciśnięcie krwi w mięśni przez co napływa tam nowa świeża krew oraz rozluźnienie powięzi.
    • MODYFIKACJA AKTYWNOŚCI - Jeżeli od niedawna odczuwasz ból w okolicy ścięgna Achillesa powinieneś się zastanowić, co się zmieniło w Twoim treningu. Mogłeś zwiększyć dystans, szybkość biegu lub zacząłeś biegać pod górę. Zastanów się nad tym, bo kluczem do wyzdrowienia jest takie zmodyfikowanie treningu, które nie będzie prowokować bólu. Jeżeli nic takiego nie wprowadziłeś do swojego treningu, zacznij biegać co drugi dzień, zmniejsz dystans, szybkość itp. Jeżeli nie przyniesie to rezultatów, spróbuj na czas leczenia innej aktywności np. trening crossowy, pływanie, jazda na rowerze.
    • NIGDY NIE WYRAŻAJ ZGODY na wstrzyknięcie przez lekarza kortyzonu w okolicę ścięgna Achillesa, ponieważ lek je osłabia i często jest przyczyną zerwań.
    • UNIKAJ sztywnego codziennego (skórzanego) obuwia oraz butów z twardymi zapiętkami gdyż drażnią one ścięgno lub powodują tarcie.
    • KORZYSTAJ z profesjonalnego obuwia do biegania , dobranego przez fachowców znających potrzeby biegaczy i biomechanikę stóp.

    BRAK poprawy przy stosowaniu powyższych zaleceń wymaga zgłoszenia się do fizjoterapeuty i lekarza w celu wdrożenia specjalistycznego postępowania. Powyżej wynotowano część patologii związanych ze ścięgnem Achillesa i domowe sposoby radzenia sobie z bólem w obrębie ścięgna Achillesa. Jeżeli nie odczujecie poprawy lub chcecie przyspieszyć proces leczenia zalecamy udanie się do specjalisty w dziedzinie fizjoterapii ortopedyczno - sportowej. Każdy taki specjalista pokieruje was do odpowiedniego lekarza zajmującego się podobnymi problemami i vice versa. Uciekajcie od "specjalistów", którzy zalecają moczenie w szarym mydle lub inne metody z przed epoki kamienia łupanego.

    5 sytuacji, które najbardziej zagrażają kolanom

    Copyright © Agora SA