Rowerem w Miasta: Cykliści i korzystanie z roweru dookoła świata

Świadczą o tym różne rankingi, dostępne w Internecie. Miasta wprowadzające rozwiązania biorące pod uwagę głównie lub wyłącznie potrzeby osób chcących korzystać z samochodów przeżywają coraz większe kłopoty. Niekontrolowany proces suburbanizacji, przejawiający się w ucieczce podatników na przedmieścia i tereny otaczające monocentryczne aglomeracje wyraźnie pokazuje, że samochód staje się ofiarą własnego sukcesu.

Polityka rowerowa oraz częściej staje się przedmiotem międzynarodowej wymiany doświadczeń, w której "ojcowie miast" często szukają wzorców w krajach, które dużo wcześniej niż one wyciągnęły wnioski z tych obserwacji. Jednym z najświeższych, wielostronnych opracowań poświęconej tej tematyce jest publikacja nosząca angielską i hiszpańską wersję tytułu niniejszego felietonu. Ukazała się w liczbie zaledwie 1000 egzemplarzy przez wydawnictwo Uniwersytetu Katolickiego Peru w październiku tego roku.

Jednym z jej najciekawszych rozdziałów jest tekst napisany przez Lake Sagaris, animatorkę Ciudad Viva (Żywe - Żyjące Miasto) - organizacji pozarządowej działającej od kilkunastu lat w Santiago - stolicy Chile. Pochodząca z Kanady ale działająca w skali międzynarodowej autorka przedstawiła szereg przemyśleń na temat oddolnej - dosłownie wychodzącej z korzeni traw - demokracji oraz ważności strategicznej partycypacji dla miast uznających potrzebę i sens włączania kwestii rowerowych w główny nurt strategii swojego rozwoju.

Pokazuje ona, na podstawie zarówno rozważań teoretycznych, zawartych w pisanej przez siebie pracy doktorskiej, jak i doświadczeń praktycznych, zdobywanych w czasie prowadzenia kampanii społecznych w Santiago, jak dobierać narzędzia miękkiego, perswazyjnego oddziaływania na różne grupy mające wpływ na szanse rozwoju kultury rowerowej miasta. Ważnym elementem jej tekstu jest tablica porównawcza, pokazująca różne podejścia do problematyki rowerowej stosowane przez różne organizacje pozarządowe deklarujące chęć przekształcania miasta w "pro-rowerowym" kierunku.

Oto ona:

Budowanie wizji społecznej: spektrum odnoszące się do ruchu rowerowego

Źródło: Lake Sagaris: Cyclists' Grass Roots Democracy - The importance of strategic participation. Santiago de Chile, Chile, s. 250, w: Cyclists' and Cycling Around the World, Creating Liveable and Bikeable Cities. Fondo Editorial Pontificia Universidad Catolica del Peru, 2013.

Tablica ta pokazuje, jakie mogą być stanowiska zajmowane przez poszczególnych działaczy czy całe organizacje zajmujące się promocją korzystania z roweru w skali lokalnej, regionalnej czy krajowej, nie podając wyraźnie swoich preferencji.

W dalszej części rozdziału autorka podaje, jak można wykorzystywać dwa podstawowe wektory: nacisk społeczeństwa obywatelskiego, działającego w zorganizowanych w różny sposób formach, oraz polityczne przywództwo wizjonerskich polityków. Obie te siły mogą odpowiednio współpracując ze sobą przy przesuwaniu granic kompromisu potrzebnego w każdym mieście przy prowadzeniu polityki mobilności. Uznając specyfikę każdego środka transportu, warto tę granicę przesuwać w kierunku aktywnych, przyjaznych środowisku form mobilności. Poprawi to ogólny klimat życia w mieście, wprowadzając je na inną niż dotychczas trajektorię rozwoju.

Więcej na ten temat - w kolejnych tekstach.

Dr Piotr Kuropatwiński, od wiosny 2010 roku wiceprezydent Europejskiej Federacji Cyklistów, pracuje w charakterze starszego wykładowcy w Katedrze Polityki Gospodarczej Uniwersytetu Gdańskiego. Od 1999 roku uczestniczy lub inicjuje i współorganizuje szereg inicjatyw mających na celu poprawę jakości życia w wybranych miastach i gminach Pomorza (w tym oczywiście w Gdańsku), traktując rozwój komunikacji rowerowej nie jako cel sam w sobie, ale jako narzędzie rozwoju regionu. Najpełniej dał temu wyraz w "Zielonej Księdze": "Koncepcji rozwoju systemu komunikacji rowerowej województwa pomorskiego" dostępnej m.in. na stronie internetowej Pomorskiego Stowarzyszenia 'Wspólna Europa' . W 2010 roku wraz z zespołem PSWE opracował założenia Gdańskiej Karty Mobilności Aktywnej, podpisanej przez przedstawicieli kilkunastu gmin i miast Pomorza i innych regionów kraju - stanowi ona fundament powstałej w kolejnym roku Polskiej Unii Mobilności Aktywnej (PUMA) - organizacji zrzeszających innowacyjnie myślące o sprawach rozwoju lokalnego samorządy lokalne. W odróżnieniu od wielu promotorów roweru główną uwagę kieruje na pokazywanie zalet rozwoju ruchu rowerowego, który odbywa się, a także może i ma prawo odbywać się bezpiecznie i komfortowo na zwykłej sieci ulicznej, a nie tylko i nie głównie na specjalnie wyznaczonych udogodnieniach (drogach dla rowerów), tworzonych niestety w Polsce nadal głównie kosztem przestrzeni chodników lub terenów zielonych.