Co to takiego to ostre koło
Ostre koło z ang. fixed gear, czyli potocznie fixie, ostre, OK. Najprostsza konstrukcyjnie forma roweru, nie dla każdego może być najprostsza w obsłudze. Podstawową zasadą ostrego koła jest brak wolnobiegu - rower ma jedną zębatkę na korbie i jedną na tylnej piaście, połączone na sztywno. W efekcie mamy jeden bieg, a obrót tylnego koła powoduje ciągły obrót pedałów. Dzięki temu można na fixe zrobić stójkę (stanąć na rowerze w miejscu, nie schodząc z niego) czy jechać do tyłu, ale poruszanie się nim wiąże się z nieustającą pracą nóg. Mechanizm znany nam z dziecięcych rowerków, w "dorosłym" sprzęcie trzeba opanować na nowo. Może być to wyzwanie, ale lista plusów korzystania z ostrokołowca jest warta wysiłku.
Po co komu ostre
Zwolennicy OK wymieniają wśród jego zalet nie tylko szybkość tego sprzętu, ale także sprawność fizyczną, którą wymusza. Brak przerzutek i ciągła praca mięśni to dla wielu użytkowników powrót do istoty kolarstwa. W końcu ostre koło wywodzi się z rowerów torowych i jest szeroko stosowane w treningu przez zawodowych kolarzy. Większość fixie powstaje właśnie na bazie ram rowerów torowych, o bardzo zwartej geometrii, co przekłada się na dużą zwrotność. Kolejna zaleta kojarzona z ostrym, to szybkość. O dynamice roweru nie decyduje oczywiście sam ostrokołowy mechanizm, ale też odpowiednie koła - lekkie, o wąskich oponach z niewielkim bieżnikiem. Od lat sięgają po ostre koło oprócz kolarzy, także inni profesjonaliści, dla których przyspieszenie i manewrowość roweru to podstawa np. kurierzy rowerowi. Dla nich bezawaryjność tego sprzętu jest równie istotna. To ta społeczność przyczyniła się też do popularyzacji ostrego wśród innych rowerzystów.
Anatomia fixie
Co sprawia, że ostre koło ma renomę niezawodnego? Prostota budowy - najprostszy osprzęt, brak przerzutek i zbędnych akcesoriów sprawiają, że w rowerze niewiele może się popsuć. Taki konstrukcyjny minimalizm pozwala też obniżyć koszt - zarówno zakupu czy złożenia roweru jak i jego utrzymania. Choć większość użytkowników fixie preferuje właśnie oszczędną stylistykę ze względów technicznych należy pamiętać, że nie wąskie koła i prosta kierownica są wyznacznikiem OK.
Najważniejszym elementem fixie jak i każdego roweru jest suport. - Klasyczne "kwadraty" obecnie wypierane są przez systemy typu hollowtech czy hollowtech II - lżejsze m.in. dzięki zastosowaniu systemu komór próżniowych - mówi o technicznych wariantach budowy fixie Kamil Dąbrowski z warsztatu OstreKolo.pl. Oczywiście w całym mechanizmie jezdnym, oprócz rodzaju suportu, ważne jest przełożenie, tym bardziej w przypadku ostrego koła. Stosunek wielkości (ilości zębów) zastosowanych zębatek determinuje charakter jazdy. Na początek najlepsze będzie standardowe 2,8, ale dobór ratio to indywidualna sprawa. Pozwoli regulować łatwość pedałowania, czy możliwość osiągania większych prędkości.
Rama - szkielet roweru
Wybór, czy też budowę roweru, zaczynamy jednak od ramy. Ta do ostrego koła może być stalowa lub aluminiowa - wytrzymała, ale krucha karbonowa nie sprawdzi się przy miejskich zagrożeniach. Na charakter jazdy wpłynie głównie jej geometria. Im mniejszą bazę kół ma rower tym będzie zwrotniejszy, stąd miejskie fixie charakteryzują się dość zwartą ramą. Zazwyczaj stosowane są w nich haki otwarte do tyłu (haki poziome), charakterystyczne dla modeli torowych, ale niektóre ramy szosowe z hakami otwartymi do tyłu również nadają się do zamontowania ostrego koła - wyjaśnia Kamil. Do ramy dobieramy proste albo gięte (bardziej klasyczne) widelce, zazwyczaj tak, by prześwit między kołem a ramą był jak najmniejszy.
Jakie koła
Fixie bazuje na kołach 28 calowych, z cienkimi oponami dla zmniejszenia oporu. Rodzaj kołnierza to kwestia głównie estetyczna - wysoki pasuje do nowoczesnej stylistyki, niski do retro. Obręcze, podobnie jak inne rowerowe elementy, różnią się użytym materiałem. Stalowe są już rzadko używane, najpopularniejsze są te z aluminium. Coraz częściej pojawiają się 3, 4 czy 5 ramienne koła karbonowe, ale podobnie jak w przypadku ramy z tego materiału nie są używane w rowerach do miejskiej jazdy. O właściwościach koła decyduje także zaplot szprych. Standardowy to 3 krzyże (ilość krzyży zwiększa sztywność boczną koła), popularny jest też zaplot "na słoneczko" - bez krzyży (usztywniający koło w pionie). Czasem z tyłu spotyka się też zaplot krzyżowo-radialny, czyli lewa strona zapleciona jest na słoneczko, a prawa krzyżowo.
zaplot www.paszkiewiczfotografia.pl www.paszkiewiczfotografia.pl
Jakie pedały
Kolejną kwestią przy projektowaniu, czy kupnie roweru na ostrym kole, to wybór pedałów: najbezpieczniejsze wydają się zwykłe, z paskami trzymającymi stopę. Można też wybrać wpinane - na sztywno, czyli strapy, lub znany z szosówek system SPD. Ten ostatni wypina się awaryjnie przy pewnych obciążeniach niwelując skutki ewentualnych wypadków.
Co z hamulcami
Montaż hamulców jest opcjonalny. Wielu zwolenników ostrego koła z nich rezygnuje gdyż są dodatkowym obciążeniem i uniemożliwiają wykonanie niektórych manewrów. Na początku przygody z ostrym kołem warto wyposażyć rower w mechaniczny hamulec, dla bezpieczeństwa swojego i innych. Warto też pamiętać, że kwestie posiadania hamulców w rowerze regulują lokalne przepisy, polskie na szczęście mówią o "przynajmniej jednym sprawnie działającym".
Dopasuj swój rower
Mimo prostoty konstrukcja ostrego koła pozostawia szerokie pole dla personalizacji - odpowiedni dobór komponentów pozwala dopasować rower do własnej budowy, preferencji, techniki jazdy i umiejętności. Oprócz klasycznych, wywodzących się z torówek czy szosówek można też spotkać specyficzne warianty ostrego koła np. przeznaczone do trików.
Jeśli nie fixie, to co?
A co jeśli kogoś pociąga dynamika i prostota ostrego koła, ale nie jest przekonany do tej wymagającej techniki jazdy? Złotym środkiem może być sięgnięcie po flip-flop. To piasta, w której z jednej strony jest zębatka przytwierdzona na stałe, a z drugiej zębatka połączona z wolnobiegiem. Zmieniając ustawienie koła o 180 stopni zmieniamy technikę jazdy. Dla tych, którzy wolą na stałe zostać przy wygodzie wolnobiegu pozostaje szosówka typu single-speed. Zachowuje ona lekkość i prostotę braku przerzutek, ale pozwala oszczędzić kolana przed ciągłą pracą.
Moda na ostre
Dziś możemy śmiało mówić o modzie na fixie, która wielu zwolenników tego sprzętu drażni, ale jest faktem. Trend ten rozwinął się m.in. z zainteresowania społecznością kurierów rowerowych i trafił na podatny grunt mody miejskiej. Dla wielu rowerzystów ostre koło to nie tylko sposób poruszania się po mieście, ale także styl życia, rodzaj manifestu. Nie bez znaczenia jest też społeczna rola fixie - to rodzaj roweru, który skupia wokół siebie pasjonatów. Mimo swojej prostoty ostre koło jest nośnikiem różnorodnych treści. Trudno też odmówić większości fixie walorów wizualnych. Nic dziwnego więc, że moda na ostre zatacza coraz szersze kręgi.
