"Pajączek" zamiast WF-u? Wady postawy dotykają 80 proc dzieci

Wady postawy wynikają najczęściej ze złego trybu życia, słabego wzroku, a nawet z nieodpowiedniej diety. Ortopedzi biją na alarm - Nie czekajmy, aż problem sam się rozwiąże. O tym jak zapobiegać i leczyć wady postawy rozmawiamy z fizjoterapeutą z kliniki Orho Medica, Piotrem Żelaznym

Pochodzenie wad postawy u dzieci

Zwykle gdy rodzic dowiaduje się o wadzie postawy dziecka, jest już za późno na profilaktykę, pozostaje leczenie.

Wszyscy wiemy w jakim trybie życia się poruszamy, ile mamy czasu na swoje sprawy, ile na obowiązki, odpoczynek. Powinniśmy bardziej interesować się tym co dzieje się wokół. Nie wymaga się od nikogo, żeby być specjalistą w każdej dziedzinie, ale jeżeli chodzi o dobro i zdrowie dzieci to rodzice są za nie odpowiedzialni. Prowadzi się badania profilaktyczne, które już sygnalizują o dysfunkcjach. Dlatego też korzystajmy z nich wcześnie i częściej. W dalszym ciągu profilaktykę uznaje się za mało istotną. Jest oczywiście wiele osób, które kontrolnie i systematycznie badają dzieci. Niestety większość przychodzi zbyt późno.

Mam wrażenie, że obecnie wszyscy mają jakieś skrzywienia. Czy kiedyś było lepiej? A może o problemie się po prostu mniej mówiło?

Wszyscy jesteśmy "asymetryczni", ale są ustalone normy w badaniu postawy ciała. Obecnie niewielkie odchylenia od normy zostały uznane za normę, dlatego też powinniśmy w miarę możliwości badać i konsultować problemy, które się pojawiają, żeby wiedzieć gdzie jest ta granica.

Czy o problemie się mniej mówiło? Raczej nie. Problemem właśnie zaczęto się interesować. Medycyna i technika daleko poszła do przodu. Dzięki temu łatwiej jest prowadzić badania naukowe, szukać rozwiązań i odpowiedzi na stawiane pytania. Świadomość społeczeństwa na skutki zaburzeń postawy ciała była zdecydowanie mniejsza.  Dlatego nad tym musimy popracować.

Skąd się biorą wady postawy u dzieci?

Obecnie wady postawy traktuje się jako choroby cywilizacyjne. Przyczyn ich powstawania u dzieci jest wiele. Możemy je podzielić na dwie grupy: wewnątrzustrojowe (wady wrodzone, zaburzenia czynnościowe chrząstek wzrostu, zaburzenia równowagi mięśniowej) oraz pochodzenia zewnętrznego: siedzący tryb życia, nieprawidłowe warunki w których funkcjonujemy. Wady nabyte to również duża grupa, na którą wydaje się, że mamy największy wpływ, ale w tym przypadku musimy poprawić świadomość społeczeństwa i wprowadzać działania profilaktyczne w odpowiednim czasie. Należy zatem działać szybko, zapobiegać i korygować, ponieważ im wcześniej zajmiemy się problemem tym większą mamy gwarancję na poprawę jakości życia i cofanie się wady. Nieodpowiednia pozycja podczas siedzenia i snu, źle dobrane obuwie, nawykowe noszenie ciężarów po jednej stronie ciała, to wszystko wpływa na zaburzenia postawy naszego ciała.

A sport?

Wszyscy wiemy, że sport to zdrowie, ale nawet dyscypliny sportowe (łucznictwo) czy zajęcia ruchowe asymetryczne (granie na skrzypcach, flecie poprzecznym) również mogą przyczyniać się do powstawania wady. Zaburzenia słuchu i wzroku wymuszają wysuwanie głowy do przodu, co powoduje zmianę środka ciężkości, a w konsekwencji długotrwałego utrzymywania takiej pozycji wpływają negatywnie na rozwój dzieci.

Niezmiernie ważne jest także prawidłowe odżywianie i dostarczanie organizmowi niezbędnych minerałów. Niedożywienie powoduje anemie i krzywice, przyczynia się do osłabienia siły i wydolności mięśni. Nadwaga z kolei wpływa na przeciążenie układu krążenia i narządu ruchu. W okresie rozwojowym powinniśmy kontrolować również poziom Wit D, której niedobór u dzieci powoduje zniekształcanie kośćca czyli krzywicę. Prawidłowy poziom Wit D i niezaburzone procesy jej przemiany są niezbędne do wchłaniania wapnia i fosforu, zapewnia prawidłową ilość tych pierwiastków w organizmie człowieka.

Zdjęcie Asics Buty sportowe dziecięce GEL-LIGHTPLAY 2 GS Zdjęcie Bopy Buty sportowe Dziecięce Gaillac Zdjęcie Nike Buty Sportowe Dziecięce Jr Mercurial Victory V Fg
Asics Buty sportowe dziecię... Bopy Buty sportowe Dziecięc... Nike Buty Sportowe Dziecięc...
Sprawdź ceny ? Sprawdź ceny ? Sprawdź ceny ?
źródło: Okazje.info

Ruch a wady postawy

Czy założenie, że "chorą" część ciała należy oszczędzać jest w porządku? Wszak z tego powodu też zdarzają się zwolnienia z WF-u...

A czy forma i intensywność prowadzenia zajęć  WF może zaszkodzić? Wszystkim te zajęcia kojarzą się jedynie z "bieganiem za piłką". Zwolnienia z zajęć wychowania fizycznego prowadzonych w szkole często są "wymuszane" przez same dzieci, które nie lubią ćwiczyć, uprawiać jakichkolwiek aktywności fizycznych. Zwykle zwolnienia z WF-u obserwujemy u dzieci w okresie skoku pokwitaniowego. Często jest to problem zmiany proporcji budowy ciała, której jeszcze nie akceptujemy i wstydu przed rówieśnikami. Oczywiście jeśli mamy do czynienia z większymi problemami, zaburzeniami układu ruchu, są wskazania i ewentualne uwagi do  wykonywanych ćwiczeń, na  które powinien zwrócić uwagę lekarz lub fizjoterapeuta.

A jeśli chodzi na ćwiczenia rehabilitacyjne, to czy jest sens, żeby się jeszcze męczyło na lekcjach WF-u?

Od przybytku głowa nie boli. Dzieci w okresie rozwojowym wręcz potrzebują się "wyszaleć". Praca pod okiem terapeuty nieco się różni od "zwyczajnej" aktywności. Uczy świadomości i kontroli własnego ciała. Zajęcia w szkole czy dodatkowe zajęcia sportowe w wielu przypadkach są elementem uzupełniającym terapię. Ćwiczenia ogólnorozwojowe poprawiają ogólną kondycję pacjenta i nie należy umniejszać ich roli.

A basen?

Ćwiczenia w basenie oczywiście wspomagają terapię. Wszystko w zależności od tego nad czym chcemy z pacjentem pracować, co poprawić, co wzmocnić. Technika wykonywania ćwiczeń w wodzie wydaję się prosta. Jeśli indywidualnie podejdziemy do problemu i nauczymy pacjenta pływania asymetrycznego, możemy wiele osiągnąć. Nie jest to oczywiście metoda, ale wspomaganie terapii.

Co się dzieje, gdy "unieruchamiamy" dziecko w fotelu?

Pierwsza myśl, która nasuwa się w odpowiedzi na to pytanie to osłabienie siły mięśniowej i ogólnej wydolności organizmu. Dzieci wręcz potrzebują być aktywne fizycznie, łączy się to z poszczególnymi etapami rozwojowymi.

Czy z wad postawy można wyrosnąć?

Możemy odpowiedzieć pytaniem na pytanie. Czy lepiej zapobiegać czy leczyć? Oczywiście nie można bagatelizować problemu, który jest. Błędne jest takie myślenie. Wszystko zależy od tego z jak dużymi zaburzeniami mamy do czynienia, czy jest to sprawa jeszcze fizjologiczna (np. fizjologiczne płaskostopie u dzieci, czy szpotawość kolan u dzieci, które dopiero zaczynają chodzić). Bardzo ważne jest indywidualne podejście do każdego pacjenta i odpowiednia diagnoza. Wiadomo jest, że im szybciej wada zostanie zauważona i rozpoczniemy odpowiednią terapię, tym lepsze mamy  efekty korekcyjne.

Co się dzieje, gdy bagatelizujemy nawet niewielkie wady?

"Z małej chmury duży deszcz", ale nie zawsze. To czy problem jest mały czy duży musi określić specjalista. Musimy być świadomi i powinniśmy wiedzieć co w danym momencie robić i jakie podjąć kroki. Jeśli przegapimy okres kiedy wada mocno postępuje (zwykle w okresie dojrzewania), to sytuacja wymyka się spod kontroli. To bardzo charakterystyczny moment. Rodzice wówczas szukają pomocy, ponieważ "nagle coś się pokrzywiło".

Dzieci, które mają predyspozycje do rozwijania i pogłębiania wad i zaburzeń powinny być objęte szczególna opieką, aby nie dopuścić do większych deformacji.

Zdjęcie FC Barcelona plecak GYM PA Zdjęcie Manchester United worek sportowy AU Zdjęcie REAL MADRID worek sportowy Real Madryt CL
FC Barcelona plecak GYM PA Manchester United worek spo... REAL MADRID worek sportowy ...
Sprawdź ceny ? Sprawdź ceny ? Sprawdź ceny ?
źródło: Okazje.info
Ruch pozwala uniknąć wad postawy Ruch pozwala uniknąć wad postawy Fot. Kuba Atys / Agencja Wyborcza.pl

Rola rodziców w leczeniu wady postawy

Kiedyś popularne były tzw. pajączki zakładane na plecy. Czy takie domowe sposoby mają prawo bytu?

Najczęstszy i największy problem zaburzeń narządu ruchu z którym obecnie walczymy, to skolioza, która jest deformacją trójpłaszczyznową. "Pajączek" nie koryguje trzech płaszczyzn. Może działać jedynie na plecy okrągłe, pod warunkiem, że jest on prawidłowo zakładany i noszony w pozycji siedzącej czy stojącej. Sam pajączek nie rozwiązuje problemu.

Co rodzice mogą zrobić? Nie wystarczy ponadczasowa reprymenda "nie garb się?"

Bardzo istotne jest zwracanie uwagi na prawidłową postawę dziecka. Należy też rozmawiać i uświadamiać dzieciom jakie są problemy i konsekwencje niedbałej pozycji. Jeśli rodzice maja dobry kontakt z dzieckiem to łatwiej jest rozmawiać nawet o większych problemach. Jeśli dzieci nie wstydzą się rozmawiać z bliskimi, to rodzice szybciej zauważają pewne dysproporcje i wady, którymi należałoby się zająć. Dzieci nie mogą zostawać z tym same. Wstydliwe dzieci ukrywają się, nie pokazują problemów i nie rozmawiają o nich. Wstyd nam w tym nie pomaga, ponieważ wiele zaburzeń zostaje wykrytych zbyt późno. Oczywiście rozmowa nie może polegać na straszeniu, ale tu już wkraczamy w temat dotyczący metod wychowawczych.

A jak możemy rozwiązać kwestię nieprawidłowej postawy w szkole? Nikt nam nie zagwarantuje, że krzesełko i ławka będą prawidłowo dobrane do wzrostu naszego dziecka...

Jeśli dyrekcja szkoły zagwarantuje odpowiednie ławki i krzesła z możliwością regulacji siedziska i nachylenia blatu ławki do indywidualnych potrzeb każdego ucznia wszyscy będziemy zadowoleni. Czekamy zatem na zaangażowanie placówek oświatowych w profilaktykę wad postawy.

Czy nie jest jednak trochę tak, że w obecnych czasach dzieci są skazane na wady postawy?

Mamy do czynienia z choroba cywilizacyjną, ale to nie znaczy, że mamy rozłożyć ręce i czekać aż wszystko samo się rozwiąże. Działania profilaktyczne maja również duże znaczenie w pracy z wadami postawy. Osiąganie założonych celów terapii uwarunkowane jest także kilkoma czynnikami np: wczesna diagnoza, świadomość pacjenta jak i rodziców , poczucie własnego ciała, przestrzeganie zasad utrzymywania prawidłowej pozycji przy siedzeniu, staniu leżeniu, autokorekcja.

Nie jest to  łatwe, ale tylko dzięki ciężkiej i systematycznej pracy możemy naprawdę wiele osiągnąć.

Piotr Żelazny - fizjoterapeuta w klinice Ortho Medica specjalizującej się w profilaktyce i leczeniu skolioz oraz wad postawy.

Zdjęcie GAP Koszulka sportowa 183192 Zdjęcie GAP Koszulka sportowa 183206 Zdjęcie GAP Koszulka sportowa 197236
GAP Koszulka sportowa 183192 GAP Koszulka sportowa 183206 GAP Koszulka sportowa 197236
Sprawdź ceny ? Sprawdź ceny ? Sprawdź ceny ?
źródło: Okazje.info
Copyright © Agora SA