MŚ 2018. Nadchodzi mundialowa reVARlucja. Collina: Technologio, dziękuję ci! Busacca: Liczy się tylko wynik, reszta to orzeszki

Za stołem w konferencyjnej sali stadionu Łużniki zasiadły dwie najważniejsze w sędziowskiej hierarchii persony: szef Komitetu Sędziowskiego FIFA Pierluigi Collina i dyrektor sędziów Massimo Busacca. Włoch uznawany jest za najlepszego arbitra w historii futbolu, Szwajcar natomiast w swojej karierze prowadził finały Ligi Mistrzów i Pucharu UEFA, dwukrotnie pracował także na mistrzostwach świata. To właśnie ten duet przez wiele miesięcy zajmował się koordynowaniem jednego z najważniejszych i najbardziej kontrowersyjnych projektów FIFA ostatnich lat: wprowadzenia na mundial technologii Video Assistant Referee, czyli VAR. - Dziś mogę powiedzieć tylko jedno: dziękuję ci, technologio - mówił Collina.

Przełom, o którym dyskutowało się od wielu lat, na naszych oczach staje się rzeczywistością. ReVARucja niesie jednak także ryzyko o którym na konferencji mówił Busacca: - Kiedy zaczynasz nową pracę to nie jesteś od razu najlepszy. Potrzebujesz czasu, aby nauczyć się pracować z mikrofonem, z kamerą. Mamy podobnie. Chcemy dowiedzieć się co poprawić, co zmienić. Na świecie nie ma ani jednej idealnej reprezentacji narodowej. Nawet jeśli trener jest najlepszy, to pojawiają się błędy piłkarzy. I tu pewnie też będą pojawiać się błędy. Bo technologia jest bezbłędna. Ale błędy popełniają ludzie, którzy będą intepretować sytuacje. Ale jestem przekonany, że skandale, które wydarzyły się w przeszłości, już się nie powtórzą.

Trwające półtorej godziny spotkanie z dziennikarzami w dużej mierze zajęła prezentacja komentowana przez Busaccę, który reporterom z całego świata zaprezentował kilkanaście sytuacji meczowych na które arbitrzy w Rosji mają zwracać szczególną uwagę. I każdy przypadek Busacca opisywał długo i dokładnie, na przykład kilkukrotnie pokazując w którym momencie sędzia może, a w którym powinien ukarać zawodnika żółtą, czy czerwoną kartką. -  Jeżeli tylko drużyny zrozumieją na czym polega VAR to będzie to coś niesamowitego. W przeszłości sędziom bywało ciężko. Sędzia nie jest skupiony na obserwowaniu niesportowych reakcji, sędzia patrzy na grę fair play. Czasem coś mu umyka. Teraz nie ma możliwości, aby jedna z 35 kamer nie zauważyła nieodpowiedniego zachowania - zapewniał Szwajcar.

35 kamer o których mówił Busacca ma być bronią, którą sędziowie wygrają z pomyłkami, ale i sprytem nieczysto grających zawodników. Poza asystentami arbitrom głównym na mundialu będzie pomagało czterech sędziów VAR - główny i trzech asystentów. Ci, siedząc w wozie,  będą mogli kontaktować się z sędzią prowadzącym mecz i informować go o błędach, które popełnił nawet kilkanaście minut wcześniej. Ten psychologiczny aspekt VAR-u podkreślił Collina: 'Najważniejsze jest to, że możesz podjąć złą decyzję, a ktoś może ci powiedzieć, że zrobiłeś źle. I jeśli masz możliwość zobaczenia tego i poprawienia decyzji, to twój umysł staje się czysty. I nie biegasz z myślą, że coś zrobiłeś źle. Nie skupiasz się na błędzie

Droga VAR-u do Rosji nie była prosta i usłana różami. Generalne testowanie rozpoczęło się w 2017 roku w Abu Zabi podczas Klubowych Mistrzostw Świata. Przez kolejne miesiące arbitrzy wyznaczeni przez światową federację pracowali z VAR-em, m.in. na mistrzostwach świata U-20, na Pucharze Konfederacji czy Copa Libertadores. Dodatkowo wszyscy wskazani przez FIFA sędziowie musieli odbyć pięć seminariów poświęconych prowadzeniu meczów na mundialu. - Przygotowanie nas trwało tak naprawdę dwa lata. Ćwiczyliśmy nie tylko teorię, ale i praktykę. Robiliśmy wszystko, aby zrozumieć jak i po co używać VAR-u - zapewnił brazylijski sędzia Sandro Ricci. - Proces zaczął się już w 2014 roku. Mnie jeszcze wtedy w FIFA nie było, ale Massimo Busacca, wraz ze swoim  zespołem, robił wszystko, aby przygotować sędziów, którzy mieli zostać wyznaczeniu do pracy w Rosji. I uwierzcie mi, że wykonali oni ciężką pracę. Z arbitrami spotkałem się we wtorek rano i oświadczyłem im: panowie, nie ma już czasu na mówienie. Teraz trzeba działać - powiedział Collina. 

Już w Moskwie FIFA postanowiła zorganizować dla sędziów jeszcze jeden obóz treningowy. Piłkarska federacja zaplanowała w stolicy Rosji turniej ośmiu lokalnych drużyn, które walczyły o nagrodę, dając arbitrom szansę testowania umiejętności kooperowania z VAR-em. Jeden z takich meczów prowadził Szymon Marciniak, który wraz z Tomaszem Listkiewiczem i Pawłem Sokolnickim od dwóch tygodni przebywa w Moskwie. - To, co mogę wam dziś zagwarantować, to, że we wszystkich meczach sędziowie nie popełnili ani jednego błędu! A to znaczy, że są przygotowani do pracy na mistrzostwach. Rozumieją futbol, rozumieją jak być jego częścią, a to na tym etapie przygotowań to duży sukces - zapewniał Busacca.

O sile VAR-u przekonali się już Polacy. O ile zawodnicy grający w Ekstraklasie od kilku miesięcy mieli do czynienia z nowymi możliwościami sędziów, o tyle w Warszawie podczas meczu z Litwą wszyscy reprezentanci Polski po raz pierwszy mogli przekonać się o realnym działaniu technologii. Na PGE Narodowym VAR aż trzykrotnie decydował o wyniku. Pierwszy raz, gdy sędzia Kevin Blom uznał gola zdobytego przez Roberta Lewandowskiego z rzutu wolnego, drugi raz, gdy nie uznał wyjątkowej urody bramki Grzegorza Krychowiaka, i po raz trzeci, gdy odgwizdał rzut karny po zagraniu Litwina ręką w polu karnym.

O odpowiednie przygotowanie teoretyczne Polaków zadbał także selekcjoner Adam Nawałka. Na zgrupowaniu w Arłamowie nasi piłkarze kilkukrotnie spotkali się z Marciniakiem, który wraz z asystentami prowadził zajęcia teoretyczne z VAR-u. Arbiter i jego zespół mieli także poprowadzić wewnętrzny sparing kadry, ale plany pokrzyżował ulewny deszcz. Ostatecznie mecz sędziował Tomasz Musiał, który na prośbę selekcjonera podyktował m.in. rzut karny, co miało przetestować reakcje naszych piłkarzy na kontrowersyjną i niejasne sytuacje.

Oby już niedługo okazało się, że doświadczenie Polaków okaże się atutem. Bo jak stwierdził na konferencji Busacca: 'Może będziemy dyskutować czy coś jest dobre czy nie, ale to orzeszki w porównaniu z istotą, czyli wynikiem. Liczy się wynik! A reszta to orzeszki'.