Giro d'Italia. Wyścig nieoczywistości

Od początku swojego istnienia Giro d'Italia naznaczone było rywalizacją skrajności. W pierwszej edycji, która wystartowała 13 maja 1909 roku na starcie stanęli obok siebie zarówno doświadczeni już wówczas kolarze, jak i wielu ubogich amatorów, skuszonych perspektywą nagrody już za samo ukończenie liczącego ponad 3000 kilometrów wyścigu. Było to zadanie ekstremalnie trudne, zwłaszcza dla nieposiadających żadnego zaplecza technicznego amatorów, odpoczywających pod gołym niebem przed kolejnymi etapami, wiodącymi wyboistymi drogami i liczącymi nierzadko ponad 300 kilometrów. Pragnienie nagrody i sławy były niejednokrotnie silniejsze od obaw, towarzyszących temu wyzwaniu.

Emocje Włochów, którzy rywalizację na trasie śledzili w codziennych gazetach, rozpalała walka między przedstawicielami ubogiego południa i bogatszej północy, przedstawicieli terenów wiejskich i mieszkańców wielkich miast, a nawet - w okresie większego zaangażowania Włoch w aktywności militarne - reprezentantów wojska i tworzących się wówczas u boku rowerowych manufaktur zawodowych drużyn. Przez wiele dziesięcioleci Włosi wylegali w maju na ulice miast, by wspólnie kibicować swoim faworytom, a ta kolarska namiętność osiągnęła swoje apogeum w latach 40., gdy rywalizowali z sobą dwaj kolarze, przez wielu uważani do dziś za najwybitniejszych: Gino Bartali i Fausto Coppi.

Na pierwszy rzut oka Izrael z Włochami historycznie łączy tylko jedno podobieństwo: proces budowania i umacniania kraju w jednym i drugim przypadku był mozolny i długotrwały. Izraelczycy właśnie celebrują 70. rocznicę utworzenia Państwa Izrael, ale wydaje się, że ten proces wciąż jest niedokończony - czy to przez niejasny status Jerozolimy jako stolicy kraju (placówki dyplomatyczne większości państw zlokalizowane są w Tel Awiwie, z uwagi na nie uznawane przez Izrael plany utworzenia w Wschodniej Jerozolimie stolicy Autonomii Palestyńskiej), czy to przez rozmaite konflikty z arabskimi sąsiadami, w które od wielu lat Izrael jest zaangażowany. Choćby z tych powodów pomysł organizacji właśnie w tym miejscu Wielkiego Startu Giro d'Italia wydawał się mocno kontrowersyjny i budził wiele emocji i głosów sprzeciwu. Jest jednak kilka powodów, dla których ta idea wydaje interesująca.

Władze Izraela nie znają problemu, z którym borykali się Włosi od momentu koronacji Wiktora Emanuela II na króla zjednoczonych Włoch. Nikt tu nie musiał "tworzyć Izraelczyków", bo Izrael powstał na fundamencie ich niezwykle silnej tożsamości, przywiązania do tradycji, wielowiekowej historii i religii. Ale obecne władze kraju zdają też sobie sprawę, że w świecie, w którym zacierają się wszelkie granice, tożsamościowe paliwo w jakimś stopniu prędzej czy później się wypali, a obywatele będą się jednoczyć wokół innych wartości.

Jedną z nich jest sport, wbrew pozorom silnie zakorzeniony w nowoczesnej tradycji żydowskiej i rozwijany przede wszystkim przez powstałe na początku XX wieku związki sportowe: Maccabi i Hapoel. Najpopularniejszymi dyscyplinami sportowymi są od wielu lat piłka nożna oraz koszykówka, choć reprezentanci Izraela mają w swoim dorobku również medale olimpijskie w żeglarstwie, kajakarstwie i judo, a od 20 lat regularnie występują również podczas zimowych igrzysk. Szybko tutaj popularyzują się też sporty masowe: w marcowym maratonie i towarzyszących mu biegach na krótszych dystansach w Jerozolimie wzięło udział ponad 35 tysięcy uczestników, w tym ponad 4-tysięczna grupa biegaczy z zagranicy. I sporo się tutaj inwestuje w infrastrukturę rowerową, w ramach której powstaje blisko 1200-kilometrowa sieć zróżnicowanych tras rowerowych, pozwalających na przemierzenie rowerem całego kraju, od Wzgórz Golan na północy, po Eilat na południu.

Mimo licznych inwestycji w infrastrukturę tradycja zawodowego uprawiania kolarstwa w Izraelu buduje się dopiero od niedawna: w 2015 roku powołano do życia pierwszą profesjonalną grupę kolarską: Israel Cycling Academy, zaliczaną obecnie do dywizji UCI PRO Continental. Ale pomimo krótkiej historii fundament, na którym została zbudowana ta grupa, jest mocno osadzony w pamięci o wydarzeniach sprzed ponad 80 lat. Izrael spłaca bowiem pewien dług wdzięczności: wobec kolarstwa, wobec Giro i wobec wspomnianego już wcześniej Gino Bartalego.

Zanim rozpoczęła się jego epicka batalia z młodszym o pięć lat Coppim, Bartali miał już na swoim koncie liczne zwycięstwa w wyścigach klasycznych, był dwukrotnym mistrzem Włoch, zwyciężył w Tour de France oraz dwukrotnie w Giro d'Italia. W momencie wybuchu II wojny światowej miał już status absolutnego mistrza, uwielbianego przez Włochów. W pewnym sensie był nietykalny, co pozwoliło mu nadal bez większych przeszkód trenować, trzymając się nieco na uboczu polityki i wojennej zawieruchy.

Jest jeszcze jeden powód, dla którego Giro wystartuje w Jerozolimie, po raz pierwszy w swojej historii opuszczając Europę. Najbardziej oczywisty: promocja. Ale nie chodzi tylko o to, by przyciągnąć tu jeszcze większe rzesze turystów, na co dzień licznie odwiedzających tereny Ziemi Świętej. Celem jest zbudowanie wizerunku nowoczesnego państwa, w którym toczy się normalne, codzienne życie.

Sylvan Adams, pochodzący z Kanady 58-letni potentat w branży nieruchomości, będący jednym z głównych architektów Wielkiego Startu w Jerozolimie, problem charakteryzuje następująco: "Z jakiegoś powodu normalne życie nie jest wystarczająco interesującą historią, którą można by opowiedzieć światu. Świat woli mówić o konfliktach i terroryzmie, ale to jest bardzo, bardzo mała część życia w Izraelu. Dlatego posługuję się frazą "Normalny Izrael" - piękny kraj o starożytnym dziedzictwie i nowoczesnych miastach, ciepłych morzach i życzliwych ludziach". I rzeczywiście: Izrael jest niezwykle nowoczesnym i szybko rozwijającym się krajem, jednym z największych na świecie centrów technologicznych i wielkim placem budowy, na którym powstają nowoczesne biurowce i osiedla. Ale patrząc z perspektywy religijnych i politycznych konfliktów ze światem arabskim, często trudno tę nowoczesność i otwartość dostrzec.

Marzeniem Adamsa, który sam jest przykładem człowieka podejmującego decyzje na przekór powszechnym stereotypom (do Izraela przeprowadził się z Kanady ledwie kilka lat temu), jest zbudowanie wizerunku kraju gościnnego i otwartego. Sam bardzo kosmopolityczny skład drużyny Israel Cycling Academy, zbudowanej z przedstawicieli aż 16 krajów, w którym znalazło się kilku krajowych mistrzów (Estonii, Łotwy, Meksyku, Namibii i oczywiście Izraela) jest znakomitym przykładem tego sposobu myślenia: budowania wartości i atrakcyjności oraz łączenia pod wspólnym szyldem różnorakich doświadczeń, zdobytych w innych miejscach. Na tego typu współpracy opiera się w znacznym stopniu szybki rozwój całego kraju.