Szymczak, cichy bohater akcji pod Nanga Parbat: Czułem się jakbym funkcjonował w dwóch rzeczywistościach

I pewnie idąc na niemal 6000 metrów nikt nie myśli, że agencja trekkingowa, pod względem medycznym, może być do takiej wyprawy średnio przygotowana.

- Zabezpieczenie medyczne takich wypraw w wielu przypadkach jest niewystarczające. Optymalny poziom dla mnie to: właściwa apteczka lekarska, przeszkoleni przewodnicy, tlen ratunkowy. Udział w wędrówce lekarza oczywiście nie jest praktykowany. Koszty byłyby nie do udźwignięcia. Zdarza się jednak, że przy popularnych kierunkach, lekarz w bazie pod górą zapewniany jest przez Park Narodowy (Aconcagua) lub organizacje wolontariackie np. Himalayan Rescue Association. Oni mają np. dwa punkty medyczne na trasach trekkingów w Nepalu (Pheriche w drodze na Everest, oraz Manang na szlaku wokół Annapurny) oraz punkt medyczny w bazie pod Everestem.

Właściwie tylko podczas podróży na znajdującą się w Ameryce Południowej Aconcaguę (6960 metrów - przyp. red) trzeba być zbadanym przez lekarza, który stacjonuje na miejscu i akceptuje lub zabrania wejścia. Na wyprawach na ośmiotysięczniki zazwyczaj agencje nie zapewniają profesjonalnego zabezpieczenia medycznego. W zeszłym roku osoba przygotowywana medycznie przeze mnie na wyprawę na Everest otrzymała w bazie ksywę "Doktor". Okazało się, że była jedyną spośród wielu, która miała przy sobie apteczkę wysokogórską.

Najlepiej wyposażone są oczywiście wyprawy narodowe. W tych polskich lub rosyjskich zwykle są lekarze, lub przynajmniej wykwalifikowani ratownicy.

Trochę z przymusu, ale każdy z doświadczonych himalaistów jest też lekarzem dla siebie i innych.

- Trochę musi nim być. Lekarz czy ratownik nie będzie w każdym miejscu, dlatego himalaiści kadry narodowej wiedzą jak i gdzie podać zastrzyk domięśniowy, mają ze sobą apteczkę, w kombinezonie strzykawkę z deksametazonem na obrzęk mózgu. 60 proc. zabezpieczenia medycznego to działania przed wyprawowe - szkolenia bezpośrednie i online, przygotowywanie planu aklimatyzacji, przygotowywanie logistyki ataku szczytowego i planu na czarny scenariusz - wypadku podczas ataku.

A pan jako lekarz, ale i człowiek który się wspina, na próbę Revol i Mackiewicza - zimowy atak na Nangę bez butli - zapatruje się jako na coś niemal niemożliwego?

- To jest możliwe, zresztą dokonano tego w zeszłym roku. Wiele ośmiotysięczników zostało zdobytych bez tlenu, wyłączając Mount Everest i K2. Organizm ludzi jest w stanie przetrwać takie ekstremalne warunki. Jakkolwiek w przypadku problemów, to nie jest tak, że po prostu można sobie zawrócić. To tak wygląda z naszej perspektywy, perspektywy kanapy. Mózg na 7 czy 8 tys. metrów działa zupełnie inaczej. Jest niedotleniony, zaburzone są funkcje poznawcze, umiejętność planowania, pamięci czy oceny przestrzennej. Czasem ludziom trudno to zrozumieć. 

To trochę tak jak z człowiekiem, który idzie na imprezę i obiecuje sobie i żonie, że wróci do domu o 1:00. Po wypiciu kilku kieliszków, o tej 1:00, stwierdza, że da radę i zostanie jeszcze trochę. O 2:00 już niespecjalnie wie, która jest godzina.

W tych dwóch przypadkach człowiek jest w pewnym amoku. Jeśli ktoś mu nie pomoże, nie "sprowadzi go na ziemię", to jego decyzje będą zaburzone. W przypadku Mackiewicza, okazało się, że prawdopodobnie przekroczył swoje możliwości. Nikt z nas ich jednak nie zna do końca. Revol i Tomek zatrzymali się podczas zejścia ze szczytu. Ekspozycja na niedotlenienie, brak ruchu, narastające wyziębienie - w pewnym momencie znaleźli się na  równi pochyłej.

Takie jest ryzyko wpisane w niebezpieczną pasję, często do niego dochodzi też niemoc.

- Niestety tak. Revol i Mackiewicz, tak jak większość wypraw, nie byli w stanie dużo lepiej zabezpieczyć swojej podróży. Większość tego nie robi, bo nie ma pieniędzy, ludzi, zespołu. Pełny profesjonalizm możliwy jest na wyprawach narodowych, ale na nich też dochodzi do tragedii.

A w najbliższych dniach okaże się pewnie, jak będzie żyć. To, czy przez jej odmrożenia potrzebna będzie amputacja rąk lub stopy.

- Prawdopodobnie po kilku dniach będzie wykonany naczyniowy rezonans magnetyczny. On pokaże poziom, do którego dopływa krew w jej kończynach. Po tym będzie można ustalać jakie tkanki będą wymagały amputacji.

Pan się przyczynił do tego, że Revol po akcji ratunkowej dostała odpowiedni środek, który pozwala ograniczać skutki odmrożeń. Miała go nasza ekipa.

- Bazując na wytycznych leczenia odmrożeń Polskiego Towarzystwa Medycyny i Ratownictwa Górskiego oraz doniesieniach dr Emmanuela Cauchy'ego, po konsultacji z ich autorem dr Adamem Domanasiewiczem na Zimową Narodową Wyprawę na K2 została zabrana Prostaglandyna. Dołączyłem ją do polskiej apteczki.

W akcji ratunkowej sporo mówiło się o naszej czwórce himalaistów, którzy polecieli na Nangę, pan był bohaterem drugiego planu. A to przecież pan został koordynatorem akcji z polskiej strony.

- Akcja ratunkowa to naczynia połączone, wiele osób działających wspólnie. Pierwszy raz osobiście spotkałem się z grupą koordynującą akcję ratunkową z zewnątrz podczas akcji ratunkowej po baskijskiego himalaistę Inakiego Ocha de Olza w 2008 roku. W akcji tej brał udział również Denis Urubko. Wtedy nie udało się na czas dotrzeć do Inakiego, Denisowi i Donowi Bowie zabrakło kilkuset metrów, by przybyć tam z tlenem. Hiszpan zmarł na grani Annapurny.

W 2010 roku już jako członek zespołu koordynującego z Polski pomagałem w akacji na Makalu oraz w 2013 w akcji na Gasherbrumie. Obecnie możliwości komunikacyjne łamią pewne bariery. Możliwość kontaktu z Jarkiem Botorem pod tą ścianą. Kontakt z szefem wyprawy Krzysztofem Wielickim, Bieleckim wsiadającym do śmigłowca - to sprawiało, że podobnie jak na 8000 metrów, czułem się jakbym funkcjonował w dwóch rzeczywistościach - tu na poziomie 0 i tam na 6000 metrów. Cieszę się, że zakończyło się sukcesem. To też będzie podbudowujące dla ekipy, która zdobywa K2.     

Gdyby jej tam nie było...

-  Chyba byli tam po to, by tę akcje zorganizować. W Pakistanie nie ma wspinaczy, którzy mogliby coś takiego zrobić. Ci którzy są, biorą udział w wyprawach na Evereście. Gdyby nie nasi chłopcy, Revol zostałaby na górze.